Bánh tét, có nơi gọi là bánh đòn, là một loại bánh trong ẩm thực của cả người Kinh và một số dân tộc thiểu số ở miền Nam và miền Trung Việt Nam, là nét tương đồng của bánh chưng ở Miền Bắc về nguyên liệu, cách nấu, chỉ khác về hình dáng và sử dụng lá chuối để gói thay vì lá dong. Vì vậy nó cũng được sử dụng nhiều nhất trong dịp Tết Nguyên đán cổ truyền của dân tộc Việt Nam với vị trí không khác bánh chưng.( Về điều này có ý kiến lý giải là do triều Nguyễn muốn tạo sự khác biệt trong văn hóa với Đàng Ngoài, khi đất nước trong giai đoạn Trịnh - Nguyễn phân tranh.).Từ Quảng Bình trở vào, người dân gói bánh tét để ăn Tết.
Ở các vùng trung du và miền núi phía Bắc cũng có loại bánh tương tự có tên là bánh tày. Giáo sư Trần Quốc Vượng cho rằng đây mới là loại bánh chưng cổ.
Do có hình trụ nên khi nấu xong không thể ép bớt nước được và cũng do dùng lá chuối nên bánh để không được lâu. Để khắc phục, người ta thường làm bánh không có nhân thịt ( ta thấy chỉ có bánh tét nhân mỡ-đậu , nhân chuối ) để có thể để được lâu hơn. Bánh được đánh giá là gói khéo khi bánh được làm tròn đều, buộc chặt, nhân bánh nằm chính giữa ( có nghệ nhân còn gói nhân khi cắt ra có hình tam giác trông rất đẹp.).
Theo dân gian lưu truyền, ngày xưa cứ tết đến người ta gói loại bánh này và gọi bằng tên "bánh tết", lâu dần đọc trại ra thành "bánh tét". Tuy nhiên, tên gọi "bánh tét" rất có thể còn xuất xứ từ cách thức cắt bánh ( hành động cắt bánh: hai tay cầm hai đầu dây, khoanh tròn đòn bánh đã lột (vỏ), "tét" từng khoanh một, đơm lên đĩa)
Nguyên liệu
Nguyên liệu để gói bánh tét tương tự như dùng làm bánh chưng, bao gồm: gạo nếp, đậu xanh, thịt heo ( mỡ ) và một số gia vị tương tự như để làm bánh chưng. Cũng như bánh chưng, ngày nay nhiều khi người ta dùng dây ni lon thay vì dây lạt.
Quy trình thực hiện
Gạo nếp trước khi gói bánh thường được ngâm, gút trước vài tiếng, đãi sạch.Sau đó đem gạo ướp muối bọt có độ đậm nhạt vừa phải. Đậu xanh ngâm đãi sạch vỏ + thịt heo ( mỡ) xắt miếng hình khối chữ nhật để làm nhân bánh (không ướp hành củ, tiêu bột như bánh chưng). Bánh làm xong được cho vào nồi cao ( người ta hay dùng thùng phi cũ cắt nửa).Phải để bánh dựng đứng, nấu bằng củi gộc đun sôi trong gần một buổi, bánh nhỏ nấu khoảng 3 giờ, bánh lớn nấu tới 5 tiếng mới chín. Khi mới bắt đầu đun nồi bánh phải đun to lửa cho sôi nước trong nồi một lúc sau đó rút bớt lửa để sôi liu riu suốt quá trình nấu bánh, độ nóng lan tỏa để bánh được chín đều. Bánh chín được vớt ra rổ cho ráo nước và nguội.
Thuyết minh :
I.Vật liệu:
- Nếp: 2 chén cho mỗi cái bánh.
- 1 gói đậu xanh cho 4 cái bánh tét.
- Thịt ba chỉ, lựa miếng có nhiều mỡ, khỏang 100gr cho một cái bánh
- Hành lá, muối, đường và bột ngọt.
- Lá chuối
- Dây cột
- Một cái nồi lớn có nắp đậy.
II. Cách làm:
a) Chuẩn bị ngày hôm trước:
Nếp đong chén gạt ngang , cứ 2 chén cho một cái bánh. Vo nếp thật sạch, đổ vào một thau lớn trộn chung với một ít muối và ngâm nước qua đêm. Có thể cho vào một ít màu xanh lá cây, để nếp có màu sau khi nấu. (Thường nếu gói bằng lá chuối, bánh cũng đã có màu xanh lạt, nhưng khi cho thêm màu chút xíu thì bánh trông đậm đà hơn)
Thịt heo ( mỡ ), cắt từng miếng dài theo chiều dài bánh, thịt đem ướp với muối, đường và bột ngọt.
Đậu xanh vo cho sạch, ngâm với nước muối vài tiếng đồng hồ cho mềm, đem hấp hoặc nấu với chút xíu nước trong nồi (có đậy nắp). Đâu xanh chín tán sơ. Bắc chảo lên bếp xào với chút dầu ăn và hành lá đã cắt nhỏ, nêm nếm cho vừa ăn. Sau đó tắt lửa để qua một bên cho đậu xanh nguội.
Khi đậu xanh đã nguội và thịt ba chỉ đã ướp qua đêm, hoặt ít nhất là 4,5 tiếng đồng hồ. Các bạn có thể chuẩn bị như sau cho việc gói bánh dễ dàng hơn:
Trải đậu xanh ra một miếng giấy bóng, xắp miếng thịt mỡ đã ướp, cuốn giấy lại theo chiều dài của miếng giấy để đậu xanh bọc đều thịt mỡ. Đây là nhân bánh, có hình dạng của bánh, sẽ giúp cho việc gói bánh dễ và khi cắt bánh ra nhân đều tròn đẹp mắt. Xắp nhân vào hộp và cất vào tủ lạnh.
b) Gói bánh:
Lá chuối rửa sạch lau khô, dùng kéo cắt miếng từ 25 đến 30 cm. Những miếng nhỏ để một bên để xài thêm khi lá bị rách.
Lá chuối xắp 2 lớp lên một khay hay tấm thớt lớn như , dùng chén đã đong nếp trước khi ngâm, đong 1 chén vun (một chén gạt ngang nếp đã nở ra sau khi ngâm) đổ ra lá chuối, làm thành một hình chữ nhật, chiều dài khỏang bằng nhân bánh, để nhân bánh lên nếp , kế đến đong thêm một chén vun nếp và đổ dọc lên trên nhân.
Cuốn lá chuối lại, gấp mí lá. Dùng dây cột lại ở giữa, không cần cột chặt vì sẽ mở ra nếu cần để sửa cho bánh tròn. Gấp một đầu bánh lại, để đòn bánh đứng lên, và xếp đầu bánh hình vuông.
Trở đầu và vỗ nhẹ vào đòn bánh cho nếp chặt lại, xếp góc đầu còn lại.
Nếu lá chuối rách, dùng những miếng lá nhỏ lót thêm vào.
Khi cột dây bánh, dùng tay bóp nhẹ hoặc lăn nhẹ đòn bánh cho đều, bánh không cần tròn lắm lúc này, chỉ cần lưu ý cho các cạnh của hình vuông trên 2 đầu bánh thẳng với nhau. Khi luộc bánh xong: lăn bánh trên thớt một lần nữa lúc bánh còn nóng cho tròn.
Bánh gói xong cho vào nồi, để bánh đứng thì bánh sẽ chín đều, đổ nước cho ngập bánh, và nấu khỏang 4 tiếng đồng hồ. Chuẩn bị một ít nước sôi để châm thêm vào khi nước vơi đi, giữ mực nước luôn luôn cao hơn bánh ít nhất là 5cm để bánh không bị cứng (sống lại).
Bánh chín, vớt ra xả nước lạnh cho thật lâu, rửa bánh cho bớt chất nhờn trên lá. Cho bánh vào bồn rửa chén hoặc một thau lớn ngâm nước thật lạnh thêm một lúc ( khỏang thời gian này, mỗi người có một ý khác nhau, kết quả khác thế nào thì không xác định được)
Khi bánh nguội bớt, sắp bánh lên một vỉ để ráo nước
Answers & Comments
Verified answer
Bánh tét, có nơi gọi là bánh đòn, là một loại bánh trong ẩm thực của cả người Kinh và một số dân tộc thiểu số ở miền Nam và miền Trung Việt Nam, là nét tương đồng của bánh chưng ở Miền Bắc về nguyên liệu, cách nấu, chỉ khác về hình dáng và sử dụng lá chuối để gói thay vì lá dong. Vì vậy nó cũng được sử dụng nhiều nhất trong dịp Tết Nguyên đán cổ truyền của dân tộc Việt Nam với vị trí không khác bánh chưng.( Về điều này có ý kiến lý giải là do triều Nguyễn muốn tạo sự khác biệt trong văn hóa với Đàng Ngoài, khi đất nước trong giai đoạn Trịnh - Nguyễn phân tranh.).Từ Quảng Bình trở vào, người dân gói bánh tét để ăn Tết.
Ở các vùng trung du và miền núi phía Bắc cũng có loại bánh tương tự có tên là bánh tày. Giáo sư Trần Quốc Vượng cho rằng đây mới là loại bánh chưng cổ.
Do có hình trụ nên khi nấu xong không thể ép bớt nước được và cũng do dùng lá chuối nên bánh để không được lâu. Để khắc phục, người ta thường làm bánh không có nhân thịt ( ta thấy chỉ có bánh tét nhân mỡ-đậu , nhân chuối ) để có thể để được lâu hơn. Bánh được đánh giá là gói khéo khi bánh được làm tròn đều, buộc chặt, nhân bánh nằm chính giữa ( có nghệ nhân còn gói nhân khi cắt ra có hình tam giác trông rất đẹp.).
Theo dân gian lưu truyền, ngày xưa cứ tết đến người ta gói loại bánh này và gọi bằng tên "bánh tết", lâu dần đọc trại ra thành "bánh tét". Tuy nhiên, tên gọi "bánh tét" rất có thể còn xuất xứ từ cách thức cắt bánh ( hành động cắt bánh: hai tay cầm hai đầu dây, khoanh tròn đòn bánh đã lột (vỏ), "tét" từng khoanh một, đơm lên đĩa)
Nguyên liệu
Nguyên liệu để gói bánh tét tương tự như dùng làm bánh chưng, bao gồm: gạo nếp, đậu xanh, thịt heo ( mỡ ) và một số gia vị tương tự như để làm bánh chưng. Cũng như bánh chưng, ngày nay nhiều khi người ta dùng dây ni lon thay vì dây lạt.
Quy trình thực hiện
Gạo nếp trước khi gói bánh thường được ngâm, gút trước vài tiếng, đãi sạch.Sau đó đem gạo ướp muối bọt có độ đậm nhạt vừa phải. Đậu xanh ngâm đãi sạch vỏ + thịt heo ( mỡ) xắt miếng hình khối chữ nhật để làm nhân bánh (không ướp hành củ, tiêu bột như bánh chưng). Bánh làm xong được cho vào nồi cao ( người ta hay dùng thùng phi cũ cắt nửa).Phải để bánh dựng đứng, nấu bằng củi gộc đun sôi trong gần một buổi, bánh nhỏ nấu khoảng 3 giờ, bánh lớn nấu tới 5 tiếng mới chín. Khi mới bắt đầu đun nồi bánh phải đun to lửa cho sôi nước trong nồi một lúc sau đó rút bớt lửa để sôi liu riu suốt quá trình nấu bánh, độ nóng lan tỏa để bánh được chín đều. Bánh chín được vớt ra rổ cho ráo nước và nguội.
Thuyết minh :
I.Vật liệu:
- Nếp: 2 chén cho mỗi cái bánh.
- 1 gói đậu xanh cho 4 cái bánh tét.
- Thịt ba chỉ, lựa miếng có nhiều mỡ, khỏang 100gr cho một cái bánh
- Hành lá, muối, đường và bột ngọt.
- Lá chuối
- Dây cột
- Một cái nồi lớn có nắp đậy.
II. Cách làm:
a) Chuẩn bị ngày hôm trước:
Nếp đong chén gạt ngang , cứ 2 chén cho một cái bánh. Vo nếp thật sạch, đổ vào một thau lớn trộn chung với một ít muối và ngâm nước qua đêm. Có thể cho vào một ít màu xanh lá cây, để nếp có màu sau khi nấu. (Thường nếu gói bằng lá chuối, bánh cũng đã có màu xanh lạt, nhưng khi cho thêm màu chút xíu thì bánh trông đậm đà hơn)
Thịt heo ( mỡ ), cắt từng miếng dài theo chiều dài bánh, thịt đem ướp với muối, đường và bột ngọt.
Đậu xanh vo cho sạch, ngâm với nước muối vài tiếng đồng hồ cho mềm, đem hấp hoặc nấu với chút xíu nước trong nồi (có đậy nắp). Đâu xanh chín tán sơ. Bắc chảo lên bếp xào với chút dầu ăn và hành lá đã cắt nhỏ, nêm nếm cho vừa ăn. Sau đó tắt lửa để qua một bên cho đậu xanh nguội.
Khi đậu xanh đã nguội và thịt ba chỉ đã ướp qua đêm, hoặt ít nhất là 4,5 tiếng đồng hồ. Các bạn có thể chuẩn bị như sau cho việc gói bánh dễ dàng hơn:
Trải đậu xanh ra một miếng giấy bóng, xắp miếng thịt mỡ đã ướp, cuốn giấy lại theo chiều dài của miếng giấy để đậu xanh bọc đều thịt mỡ. Đây là nhân bánh, có hình dạng của bánh, sẽ giúp cho việc gói bánh dễ và khi cắt bánh ra nhân đều tròn đẹp mắt. Xắp nhân vào hộp và cất vào tủ lạnh.
b) Gói bánh:
Lá chuối rửa sạch lau khô, dùng kéo cắt miếng từ 25 đến 30 cm. Những miếng nhỏ để một bên để xài thêm khi lá bị rách.
Dây cột cắt khúc khoảng 40cm, mỗi bánh cần 6 - 8 sợi.
Đổ nếp vào một rổ lớn cho ráo nước.
Lấy nhân bánh trong tủ lạnh ra và gói bánh.
Lá chuối xắp 2 lớp lên một khay hay tấm thớt lớn như , dùng chén đã đong nếp trước khi ngâm, đong 1 chén vun (một chén gạt ngang nếp đã nở ra sau khi ngâm) đổ ra lá chuối, làm thành một hình chữ nhật, chiều dài khỏang bằng nhân bánh, để nhân bánh lên nếp , kế đến đong thêm một chén vun nếp và đổ dọc lên trên nhân.
Cuốn lá chuối lại, gấp mí lá. Dùng dây cột lại ở giữa, không cần cột chặt vì sẽ mở ra nếu cần để sửa cho bánh tròn. Gấp một đầu bánh lại, để đòn bánh đứng lên, và xếp đầu bánh hình vuông.
Trở đầu và vỗ nhẹ vào đòn bánh cho nếp chặt lại, xếp góc đầu còn lại.
Nếu lá chuối rách, dùng những miếng lá nhỏ lót thêm vào.
Khi cột dây bánh, dùng tay bóp nhẹ hoặc lăn nhẹ đòn bánh cho đều, bánh không cần tròn lắm lúc này, chỉ cần lưu ý cho các cạnh của hình vuông trên 2 đầu bánh thẳng với nhau. Khi luộc bánh xong: lăn bánh trên thớt một lần nữa lúc bánh còn nóng cho tròn.
Bánh gói xong cho vào nồi, để bánh đứng thì bánh sẽ chín đều, đổ nước cho ngập bánh, và nấu khỏang 4 tiếng đồng hồ. Chuẩn bị một ít nước sôi để châm thêm vào khi nước vơi đi, giữ mực nước luôn luôn cao hơn bánh ít nhất là 5cm để bánh không bị cứng (sống lại).
Bánh chín, vớt ra xả nước lạnh cho thật lâu, rửa bánh cho bớt chất nhờn trên lá. Cho bánh vào bồn rửa chén hoặc một thau lớn ngâm nước thật lạnh thêm một lúc ( khỏang thời gian này, mỗi người có một ý khác nhau, kết quả khác thế nào thì không xác định được)
Khi bánh nguội bớt, sắp bánh lên một vỉ để ráo nước
dạy học nấu ăn
học nấu ăn - http://hocnauan.org/
dạy nấu ăn hàng ngày
dạy nấu ăn đơn giản
http://daynauan.org/ : dạy nấu ăn
trung tâm dạy nấu ăn
dạy nấu ăn online
dạy học nấu ăn online http://dayhocnauan.com/